Eerste hulp uit het Koffertje

Dora,

Een aantal jaren geleden kwam er eens op over de steiger een heel oud vrouwtje aangelopen naar het logement op het eiland Gam. Ze zat onder het vuil, bazelde wat met haar tandeloze mond in een taal die niemand verstond en had dagen niet gegeten. Geschrokken van haar vieze verschijning, gaf de beheerster haar snel wat te eten en stuurde haar weer naar het dorp honderd meter verderop. Een week later kwam ze weer terug. Ze leek nog magerder en had het zweet van de koorts op haar hoofd staan. De waard van het logement kreeg het niet over haar hart haar meteen weer terug te sturen en besloot haar een aantal daagjes onder toezicht te stellen. Wat groente, wat slapen op een echte matras, wat stevig ontbijt, eens goed schoongeboend en een stel nieuwe kleren. Na drie dagen was ze aangesterkt, ze bazelde minder, haar haartjes zaten netjes en de koorts was gezakt. Ze kon weer weg naar haar familie. De waard moest naar Sorong voor zaken en zou een maand later terugkomen.
De waard kwam terug. Op een avond van springtij. Het water dat gewoonlijk het logement op palen omringde trok zich terug tot op de rand van het omringende koraal. Tijdens het avondmaal van de beheerster en haar man zagen ze over het koraal een gedaante lopen. Het arme vrouwtje liep onder de steiger, om beschutting te zoeken tegen de felle zon, schoorvoetend naar het logement in dezelfde wanhopige toestand als gewoonlijk. De man van de beheerster kocht een dik matras in de stad en twee paar nieuwe kleren. . “Nenek (oma in het bahasa)” kreeg nu drie stevige maaltijden en zou vanaf nu nooit meer weggaan.
Navraag in het dorp leerde dat ze de moeder was van Nico. Nico heeft geen prauw om op zee vis te vangen. Wel heeft hij zeven kinderen die allemaal gevoed moesten worden. Bovendien woont Nico in een huis waar wij nog niet eens twee fietsen in zouden kunnen parkeren. Nenek sliep vroeger in het schuurtje achter het huisje tussen rijst, cement en ratten. Op een harde gescheurde betonnen vloer. Ze had 1 paar kleren en kreeg s’ avonds als het meezat een kommetje droge witte rijst. Nico kon niet meer voor Nenek zorgen, zo zei hij. De rest van het dorp kennelijk ook niet.

Nenek woont nu al drie jaar in bij de beheerster. Ze vlecht mandjes die ze GEEFT aan toeristen. Ze heeft oorbelletjes, zelfs een bril en een mooie sarong gekregen. Ze lacht en lacht en lacht. Soms zit ze uren op de steiger in de zon te staren over de turquoise zee, gevangen in gedachten aan een moeilijk verleden. Maar wanneer je langs haar moet, lacht ze hartelijk en brabbelt vriendelijk in een taal die niemand verstaat. Twee of drie keer per jaar schuifelt ze stiekem, wanneer niemand kijkt, over de lange steiger naar het dorp met een mandje eten. Als de beheerster haar niet betrapt (want die is uiteraard nog boos over het feit dat ze daar zo verwaarloosd is) brengt ze dat naar haar vroegere familie om het hen te geven. Stil van schaamte nemen ze het eten aan.
Toen een jaar geleden de man van de beheerster plotseling overleed, at ze twee weken niet. Stil biggelden de tranen over haar wangen en keek ze uit over de turquoise zee. Tijdens de begrafenis had ze een verzoek. Of het matras wat ze toen had gekregen mee mocht in zijn kist.
Nenek is de eerste persoon die je ziet wanneer je aankomt op de steiger bij het logement. Ze zit er nog steeds, blij verrast waneer je de steiger op loopt. Haar beide handen vouwt ze om de jouwe. En met haar tandeloze mond en glimmende oogjes zegt ze in het bahasa: “saya nenek (ik ben oma). En haar echte naam is Dora.

Ellis en ik hebben nog een aantal ouderen gezien. Deze leven onder erbarmelijke omstandigheden tussen de kippen en ratten in een heel klein schuurtje. Een kommetje rijst per dag maakt ze zo zwak dat ze soms niet meer kunnen staan. We hebben daarom besloten om 800 euro van het koffertje beschikbaar te stellen voor een huisje vlakbij het logement op Gam. Maria geeft ze dan drie keer per dag te eten en de oudjes kunnen dan wanneer ze weer zijn aangesterkt helpen met koken, vegen of dingetjes velchten voor toeristen.

Doeg