Na gedane arbeid....

....is het goed rusten, zeggen ze altijd.
Wij schrijven u vanuit een druk, rumoerig Ubud op Bali, waar we gisteravond na een lange dag reizen zijn aangekomen.
De afgelopen 8 dagen waren zeer intensief en hebben een emotionele en onvergetelijke indruk op ons gemaakt.
Na de laatste gesprekken en activiteiten in Manokwari vlogen we met een volle dag vertraging naar Sorong, waar we werden opgehaald door Maria, de drijvende kracht achter het Moeder-en-Kind-zorg project op het eiland Gam. Pulau Gam is één van de eilanden van de eilandengroep Raja Ampat die toch wel paradijselijk te noemen is qua natuurschoon en onderwaterleven. De fantastische omgeving staat in schril contrast met de leefomstandigheden voor de bevolking op de eilanden. De mensen hebben hier nagenoeg niets en hebben in principe geen toegang tot medische zorg. Er zijn wel zogenaamde puskemassen die door de overheid worden beheerd maar die leeg staan en waar slechts zeer sporadisch eens een Indonesische arts langskomt die meer geinteresseerd is in een leuke trip langs de eilanden dan in de mensen die er wonen. De afgelopen 5/6 dagen hebben wij doorgebracht op dit eiland Gam, nadat we in Sorong uitgebreid hebben gesproken met Pater Ton Tromp, die hier al decennia lang woont en werkt. Een sympathieke vent met heel veel ervaring met het leven en werken in Papua Barat. Hij heeft ons rondgeleid op het internaatsterrein waar hij woont en werkt en waar jongeren verblijven die hier onderwijs kunnen volgen. Het was een zeer prettige ontmoeting, niet in de laatste plaats vanwege de makkelijke conversatie in het Nederlands. Ons Indonesisch is hier al met sprongen vooruit gegaan, maar het blijft een vreemde taal waarin je soms moelijke gesprekken moet voeren. Non-verbaal gebeurt er ook heel veel in zo'n gesprek, we hebben het al eens eerder beschreven hoe complex de verbindingen hier soms liggen tussen mensen. Er is sprake van een behoorlijke roddelcultuur (omong-omong), waarin mensen ook beoordeeld worden op de contacten die ze hebben met anderen. Dit maakt dat je, vooral als buitenlander, moet opletten je niet in politieke discussies of vraagstukken te mengen, hoewel je er wellicht een uitgesproken mening over hebt. Als je spreekt met Pietje, weet Karel het de volgende dag al (en Karel woont 20 kilometer verderop).
In Sorong hebben we ook Johan Ang ontmoet; een zeer actieve Chineze Nederlander die in Fak-Fak (ja, zo spreek je het ook uit...) geboren is en in Sorong een resort aan het bouwen is met de plaatselijke kampungbewoners. Een praatgrage jonge vent die ons spontaan uitnodigde om te blijven eten en een roseetje (!!!) mee te drinken. Hij zit vol met plannen en ideeën, o.a. om een voetbalinternaar op te starten. Nu zul je je in eerste instantie afvragen waarom in hemelsnaam een voetbalschool in een provincie die nog zoveel sociale en medische zorg ontbeert, maar we snappen eigenlijk wel dat dit idee bij hem opkomt. Iedere jongen groeit hier namelijk op met voetballen; op de kleinste veldjes en strandjes zijn ze bezig. Vandaar ook dat de door ons meegebracht ballen naar Senopi, Numfor en Gam zo enthousiast werden ontvangen. Dit is een voetbalprovincie en uiteraard zitten daar echte talenten tussen die hun talent niet verder kunnen ontwikkelen omdat onderwijs alleen al voor veel mensen onbetaalbaar is; laat staan een voetbalschool.
De eerste avond in Sorong werden wij ook uitgenodig bij Ruth en Manuel Watofa. Manuel is de vader van Martin en Ruth is een Zwitserse lepra-zuster die hier al jaren woont en werkt. Zij heeft zich enorm ingezet voor de lepra-patienten en met de tijd mede gezorgd voor een enorme inkrimping van het aantal lepra-patienten. De Watofa's zijn zeer lieve en gastvrije mensen, bij wie we ook gisterochtend de nodige uurtjes wachten (want we vlogen met Merpati...) onder het genot van thee en heerlijke zelfgemaakte cake hebben doorgebracht. Ook hier hopen we eens terug te keren.
En na in Sorong ook bij DHL het (daar per abuis afgeleverde) beeld voor Senopi te hebben gelokaliseerd en we hebben kunnen regelen dat het via Manokwari alsnog in Senopi terecht zou komen en nog wat regelzaken te hebben afgehandeld, zijn we met de speedboot vertrokken naar Gam. Twee studentes medicijnen uit Amsterdam, die wij toevallig bij de Watofa's troffen, wilden graag met ons meereizen, dus we waren met een bont gezelschap, samen met Maria en een convooi helpers van divers pluimage. Na 2,5 uur varen kwamen we bij Gam aan en werden we ondergebracht in één van de 2 uit rotan en bamboe opgetrokken huizen op palen in zee. Een schitterende plek waarbij we vanuit onze stoel de vliegende vissen en mega-grote schelpen rond de palen onder het huis konden bewonderen.
Het stukje grond dat Maria en haar vorig jaar overleden man Peter hier hebben bemachtigd wordt ten volle benut; de 2 huizen (1 gastenverblijf en Maria's huis/opslagruimte voor medicijnen staan in zee en aan het strand staan 2 kamar mandi's en de polikliniek. Er wordt nog volop gewerkt aan het afmaken van de kliniek en de badkamers en terwijl wij er waren werd er op het strand ook nog een grote tafel met grote bank in elkaar geknutseld door Pak Dicky. Er is een dieselgenerator die voor verlichting zorgt tot middernacht. De kliniek is zeer eenvoudig, maar biedt ruimte genoeg voor hetgeen ze hier van willen maken.
De volgende ochtend hebben Ruud en ik Jurgen uit duiken gestuurd bij Max Ammer, als verjaardagskado en uiteraard omdat het duiken hier fantastisch moet wezen. Dat is ook zo gebleken; Jurg heeft samen met de studentes een prachtige duik gemaakt temidden van een stuk of tien mantaroggen die zo'n 3,5 meter tellen van vin tot vin. Overigens hebben we deze dagen ook vanaf de prauw nog een mantaray voorbij zien dobberen, zijn Ruud en Jurg dwars door een school bruinvissen (of ander soort walwissen van 3 a 4 meter)gevaren, hebben we honderden vliegende vissen, een zeeslang en springende dolfijnen bewonderd en kunnen we dus wel zeggen dat we getrakteerd zijn op het beste wat de Raja Ampat qua zeeleven te bieden heeft.
Ik heb de ochtend dat Jurgen dook, doorgebracht in de kliniek waar ik met eigen ogen mocht aanschouwen welk goed werk Maria hier (hoofdzakelijk in haar eentje !) verricht. Er stonden gelijk tientallen patiënten voor de ingang te wachten. Heel veel moeders met kinderen en een enkele man. Maria is zelf geen verpleegster maar heeft alles in haar eigen tijd geleerd door mee te lopen in het ziekenhuis en door zoveel mogelijk te leren over medicijnen en diagnoses. Ze wordt hierbij wel ondersteund door mantri (verpleger) Costan, maar die was er dit keer niet bij. Veel kinderen hier hebben malaria; voor de mensen hier is het zo gewoon als voor ons de griep. Iedereen krijgt hier meerdere keren per jaar een malaria-aanval; soms kort, soms langer en heftiger. Maria zelf heeft 2 weken terug nog aan het infuus gelegen in het ziekenhuis in Sorong. Haar vader is bovendien overleden de dag voordat wij in Sorong aankwamen. Ik kan niet beschrijven wat een bijzonder mens zij is. Ze is niet alleen heel bevlogen, maar ook standvastig en vastbesloten om de mensen te blijven helpen, hoewel het een monnikenwerk is om de mensen in de kampung te bewegen om gezonder te leven (bijvoorbeeld door groenten te verbouwen, zodat de kinderen hun noodzakelijke vitaminen binnenkrijgen). Ze kent de mensen intussen goed en zegt het ook wanneer ze vindt dat ouders hun eigen verantwoordelijkheden (schoonhouden van je kinderen, groenten eten - welke hier in overvloed te verbouwen zijn met wat inzet) moeten nemen.
Ik kan moeilijk beschrijven wat deze ochtend in de kliniek met me gedaan heeft; ik raakte op een gegeven moment totaal van mijn stuk toen er een meisje, hevig zwetend van de koorts, binnenkwam die vertelde dat ze een paar dagen daarvoor haar derde miskraam had gehad. Vlak daarvoor had ik op vraag van Maria mijn 'deskundige' blik geworpen op een vrouw die al 5 jaar lang vergaat van de pijn in haar schouder. Zij bleek al snel aan de linkerkant verminderd gevoel te hebben dan rechts. Het zou mij niets verbazen wanneer deze vrouw al 5 jaar (sinds ze een kokosnoot op haar schouder heeft gehad) met een gebroken sleutelbeen en een beknelde zenuw rondloopt. Ze is alleen, heeft geen familie meer, kan niet werken door de pijn en heeft geen geld om naar het ziekenhuis te gaan (een poging van ons om haar op de terugweg naar Sorong mee te nemen voor onderzoek in het ziekenhuis is helaas op niets uitgelopen, wellicht dat het Maria volgende week lukt). Maria kan met medicijnen haar pijn verlichten, maar kan de oorzaak niet wegnemen. Toen ik hierna de kliniek rondkeek en daar zoveel kinderen zag zitten die in Nederland binnen 5 minuten in een ambulance zouden zitten, trok ik het even niet meer en ben ik even weg gelopen om niet temidden van al deze mensen een potje te gaan staan janken. Dat is zo'n gebeurtenis die je je leven zal bijblijven en dan denk je even niet meer aan je slinkende bankrekening, je cd-verzameling of je nieuwe fototoestel...

We zijn zo lang mogelijk op Gam gebleven en hebben ook de volgende dag in de kliniek geholpen. Daarna zijn we de kampung in gelopen en hebben snoepjes uitgedeeld en met de kinderen gespeeld (we hebben hier een fanatiek potje staan volleyballen, dat wil je niet weten....sportieve lui daaro). Ook hebben we Jurgen's verjaardag nog dunnetjes overgedaan op het strand compleet met taart en kaarsjes die hij uit moest blazen. Met de gitaar erbij hebben we vervolgens een bijzondere 'Heppie Bursdee toe joew' gezongen en werden we getrakteerd op meerstemmige liedjes van Engelbert Humperdinck tot de traditionele liederen (bijna iedereen kan hier zingen...ik zie mogelijkheden voor Popkoor Papua..).

Na een bijzonder afscheid van alle mensen daar en in het bijzonder de Nenek (oma) zonder tanden die nauwelijks 40 cm telt in omtrek en 1 meter in hoogte, zijn we gisterochtend vroeg vertrokken (in de luwte van de nacht, kedeng kedeng) naar Sorong en na een dag wachten, vliegen en wachten in een uitzonderlijk druk Ubud aangekomen. Het wemelt hier naar ons idee van de toeristen, niet te vergelijken met 2003, toen het hier uitgestorven was. Wel leuk uiteraard, maar ook een beetje een cultuurshock.
Hier hebben we 3 dagen de tijd om bij te komen en bij te tanken voordat we in Nederland weer aan de arbeid moeten. Zeer welkom, want we zijn eigenlijk min of meer kapot. Yogyakarta zit er niet meer in, hoewel de beslissing moelijk was omdat we echt heel graag de mensen daar willen zien. Maar dan moeten we alles in 1 of anderhalve dag proppen en daar is wellicht niemand mee gediend. Maar sommigen zullen weten hoe moelijk ik met name tot beslissingen kom, dus de keuze is niet licht gemaakt...

Zo, dit was denk ik onze laatste uitgebreide reisverslag. Hoewel ik de pennenvreter ben van ons reisgezelschap, gelieve dit alles ook te bezien als mede geschreven door manlief Joerken, die overigens iedereen vriendelijk bedankt voor de verjaarswensen.

Rest ons nog iedereen te bedanken voor de vele reacties op dit weblog en de mailtjes die we ontvangen met het leven van alledag vanuit Nederland, waar de lente inmiddels toch echt is aangebroken, horen we.
Frank; rustig aan met je rug en zodra we terug zijn gaan we pakken kijken!
Vanes en co; en...loopt ie al?? Zijn benieuwd naar de vloer en de haard en willen vooral heel erg graag jullie en het veenstra-grut weer aanschouwen.
Keijsertjes; Sofietje is er vroeg bij! Daar hebben jullie een punt gescoord t.o.v. de Veenstraatjes, dat begrijpen jullie natuurlijk wel. De grote vraag is of ze Ellis ook al uit d'r strot kan krijgen?? Daar hangt het een beetje om natuurlijk. Ook jullie en het grut zien we graag snel weer!
Caro en Klarenda & co; heb jullie een mail gestuurd. Heb en hou het goed daar en laat het in godsnaam eens rustig blijven in Yogya; we hoorden gisteren van het Garuda-toestel... Denken aan jullie..

Liefs en salam dari Ubud,
Jurgen & Ellis
(und der Roedie)